Idea utworzenia muzeum w domu, w którym przyszła na świat Maria Konopnicka pojawiła się po raz pierwszy w trakcie przygotowań do obchodów 40. rocznicy śmierci poetki, w związku z planami powołania Muzeum Ziemi Suwalskiej. Starania podjęte przez Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Suwałkach (mające na celu wywłaszczenie posesji przy ul. T. Kościuszki 31) nie przyniosły jednak rezultatu. W 1956 roku, z inicjatywy Antoniego Patli powstało społeczne Muzeum Regionalne, które swoją siedzibę znalazło w części pomieszczeń dawnej Resursy, a w 1965 roku zostało przekształcone w „Muzeum Ziemi Suwalskiej”. W 1967 roku miejscowe władze podjęły decyzję o wykwaterowaniu lokatorów zajmujących dom urodzenia Marii Konopnickiej i przeznaczeniu go na potrzeby muzeum. Starania mające na celu utworzenie muzeum poświęconego poetce znalazły swój finał dopiero w 1973 roku, głównie dzięki staraniom Zygmunta Filipowicza, ówczesnego kierownika Muzeum Ziemi Suwalskiej. 23 sierpnia zwiedzającym udostępniona została pierwsza wystawa pt. „Maria Konopnicka 1842–1910”, która zajmowała jedynie dwie sale. Rok później ekspozycję powiększono o XIX-wieczny salonik i wystawę z ilustracjami Jana Marcina Szancera do baśni „O krasnoludkach i o sierotce Marysi”. Po utworzeniu w 1975 roku Muzeum Okręgowego w Suwałkach Muzeum Marii Konopnickiej zostało przekształcone w jego oddział. W 1978 roku cała posesja została wykupiona i przekazana na potrzeby muzeum. Mimo to, ze względu na brak mieszkań i możliwości wykwaterowania lokatorów, zarówno w budynku głównym jak i w oficynie aż do 1987 roku nadal mieszkało kilkanaście rodzin. W 1990 roku rozpoczęto remont, który trwał do 1995 roku. W grudniu otwarta została nowa ekspozycja stała pt. „Maria Konopnicka 1842–1910. Za zamkniętymi drzwiami czasu”, która zajęła cały parter kamiennicy. Od 1998 roku placówka nasza nosi nazwę Muzeum im. Marii Konopnickiej. W 2002 roku oddano do użytku wyremontowany „pałacyk”, który przeznaczono na potrzeby wystaw czasowych. W 2008 roku powstał Dział Kultury Literackiej Suwalszczyzny, którego celem jest dokumentowanie życia literackiego oraz opieka nad spuścizną pisarzy związanych z regionem. W latach 2016–2018 przeprowadzono kolejny remont budynku muzeum. Obecnie trwają prace związane z realizacją nowej wystawy stałej. Muzeum im. Marii Konopnickiej jest ważnym punktem na kulturalnej mapie Polski. Zrealizowało kilka interesujących wystaw, poświęconych m.in. wybitnym twórcom literatury, historii Suwałk i związanych z nimi postaci, a także tematyce dziecięcej. Odbywają się tu liczne spotkania autorskie, wykłady, prowadzone są lekcje muzealne i zajęcia dla młodzieży. Mimo mijającego czasu pamięć o suwalczance Marii Konopnickiej trwa i przepełnia mury jej rodzinnego domu. Poza stałymi ekspozycjami pojawiają się także wystawy czasowe. Przed muzeum niedawno ustawiono ławeczkę Marii Konopnickiej.